محققان اسکاتلندی فرآیند جدیدی را بررسی می‌کنند که می‌تواند ضایعات صنعت فرآوری ماهی را به یکی از اجزای کلیدی تولید پلی یورتان و نایلون تبدیل کند. در صنایع شیلات جهانی، معمولاً بین ۳۰ تا ۵۰ درصد وزن ماهی به‌صورت ضایعات تولید می‌شود. اگر این نسبت را به ایران تعمیم دهیم، احتمالاً سالانه بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار تن ضایعات ماهی در کشور تولید می‌شود. این رقم می‌تواند بسته به میزان فرآوری داخلی، نوع ماهیان تولید شده و تکنولوژی‌های مورد استفاده در صنایع شیلات متغیر باشد.
متخصصان پلاستیک از شرکت Impact Solutions، محققان بیوتکنولوژی از دانشگاه Edinburgh، تولیدکننده غذاهای دریایی Farne Salmon و مرکز نوآوری بیوتکنولوژی صنعتی در این پروژه با استفاده از آنزیم‌های زیستی، اجزای چربی موجود در ضایعات ماهی را استخراج می‌کنند. با بهره‌گیری از زیست‌شناسی مولکولی پیشرفته، باکتری‌های اصلاح‌شده ژنتیکی می‌توانند این اجزا را به ترکیبی از اسید آدیپیک، ماده اولیه نایلون و سایر محصولات جانبی مفید از جمله فوم های پلی یورتانی تبدیل کنند.
به گفته تیم تحقیقاتی، این فرآیند جدید می‌تواند جایگزینی پایدارتر و چرخه‌ای برای تولید اسید آدیپیک ارائه دهد و به جای استفاده از پتروشیمی‌ها و فرآیندهای مضر برای محیط زیست، رویکردی سازگار با طبیعت را ممکن سازد.
در صنعت فوم پلی‌یورتان، اسید آدیپیک به‌عنوان یکی از اجزای اصلی در تولید پلی‌ال‌های پلی‌استری مورد استفاده قرار می‌گیرد. این پلی‌ال‌ها در تولید فوم‌های پلی‌یورتان انعطاف‌پذیر و نیمه‌سخت کاربرد دارند که معمولاً در عایق‌های حرارتی، فوم مبلمان و کفی‌های کفش یافت می‌شوند. این اسید نقش اساسی در بهبود ویژگی‌هایی همچون انعطاف‌پذیری و استحکام فوم ایفا می‌کند. همچنین، در لوازم آرایشی، روان‌کننده‌ها، داروها، افزودنی‌های غذایی و طعم‌دهنده‌ها استفاده می‌شود.
خدمات پس از فروش
شرکت ایمن پلیمر شیمی تولید کننده پلی اورتان مایع باکیفیت و استاندارد جهانی است. برای استعلام و خرید با ما تماس حاصل نمایید.
آقای Simon Rathbone، مدیر توسعه شرکت Impact Solutions، گفت:
این پروژه آغاز یک سفر هیجان‌انگیز برای یافتن جایگزینی پایدار برای یک جزء کلیدی در ساختار پارچه لباس‌های ما است. مطالعه اولیه امکان‌سنجی ما را به نقطه‌ای هیجان‌انگیز رسانده است که می‌توانیم پتانسیل ایجاد ارزش از ماده‌ای را که دور ریخته می‌شد، مشاهده کنیم. وی همچنین افزود که علاوه بر تولید اسید آدیپیک، محققان قصد دارند با استخراج اجزای دیگر مانند اسیدهای چرب و روغن‌های ماهی از ضایعات ماهی، ارزش کلی این فرآیند را به حداکثر برسانند.
Angus Forbes، مدیر محیط‌زیست و پروژه‌های شرکت Labeyrie Fine Foods، گفت:
ماموریت ما این است که به کسب‌وکاری پایدارتر تبدیل شویم که تمام جنبه‌ها و تأثیرات فعالیت‌های روزانه خود را مدیریت می‌کند، به ویژه از طریق استفاده کامل از منابع کمیابی که روزانه بر آن‌ها تأثیر می‌گذاریم. جریان‌های ضایعاتی ما در سال‌های اخیر یکی از محورهای اصلی تمرکز بوده و در هر جایی که ممکن بوده، راه‌هایی پیدا کرده‌ایم تا این ضایعات را به کسب‌وکارهایی منتقل کنیم که آینده‌نگری و فناوری لازم برای استفاده از آن‌ها به عنوان مواد اولیه برای فرآوری بیشتر را دارند. از این رو، بسیار خرسندیم که در این پروژه مشارکت داریم و مشتاقانه منتظر ارائه حمایت‌های بیشتر در آینده هستیم.
چنین رویکردی علاوه بر کاهش اثرات زیست‌محیطی ناشی از دفع ضایعات، می‌تواند منجر به ایجاد فرصت‌های اقتصادی جدید و توسعه صنایع مرتبط با فناوری‌های پیشرفته شود. این امر مستلزم سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه (R&D) و همکاری میان دانشگاه‌ها، صنایع زیستی و شیلات است.
در نهایت می توان گفت ایران یکی از کشورهای فعال در حوزه شیلات و آبزی‌پروری است و تولیدات شیلاتی آن در سال‌های اخیر به حدود 1 میلیون تن در سال رسیده، از این رو، می‌توان تخمین زد که درصد قابل توجهی از این مقدار به‌صورت ضایعات شامل پوست، استخوان، سر و ضایعات فرآوری به وجود می‌آید. با توجه به نیاز جهانی به تولید پایدار و کاهش ضایعات، صنایع شیلات ایران نیز می‌توانند از این فرصت برای توسعه یک اقتصاد چرخه‌ای استفاده کنند، جایی که ضایعات به مواد اولیه ارزشمند تبدیل شده و از اتلاف منابع جلوگیری می‌شود. افزون بر این، صادرات محصولات حاصل از ضایعات فرآوری‌شده می‌تواند به‌عنوان یک مزیت رقابتی برای ایران در بازارهای بین‌المللی مطرح شود.
به بیان دیگر، این نوع فرآوری علاوه بر آنکه می‌تواند مشکلات مربوط به مدیریت ضایعات را کاهش دهد، بلکه به توسعه صنایع دانش‌بنیان و ایجاد محصولات صادرات‌محور کمک کند. ایجاد زیرساخت‌های مناسب و استفاده از فناوری‌های پیشرفته در این زمینه می‌تواند ایران را به یکی از پیشروان تولید محصولات زیستی از ضایعات ماهی تبدیل کند.
